जिल्लाको तल्लो क्षेत्रलाई केन्द्रीत गरी स्थापना गरिएको ईलाका प्रशासन कार्यालय सर्केगाडबाट हाल सम्म ६ हजार बढीले सेवा पाएका छन् ।
भौगोलिक हिसाबले निकै ठुलो जिल्ला हुम्लाको तल्लो क्षेत्र सर्केगाड, चंखेली, अदानचुली र ताँजाकोट गाउँपालिकाालाई केन्द्रीत गरी २०७३ सालमा सर्केगाड गाउँपालिकाको केन्द्रमा स्थापना गरिएको इलाका प्रशासन कार्यालयबाट हाल सम्म चर हजार आठ सय बैसट्टी वटा नयाँ नागरिता उपलब्ध गराईएको छ भने एब हजार एक सय बाह्र ओटा नागरिकताको प्रतिलिपि दिईएको कायम मुकायम अधिकृत घमानसिंह रावतले बताउनु भयो ।
स्थापनाको पहिलो वर्ष २०७३ सालमा मात्रै एक सय पन्द्र वटा नयाँ नागरिकता वितरण गरिएकोमा दोस्रो वर्ष तिन सय चवालिस वटा, तेस्रो वर्ष पाँच सय सतहत्तर, २०७६ सालमा चार सय अठाअसी नयाँ नागरिकता उपलब्ध गराइएको बताउँनु भयो । त्यसै गरी पाँचौ वर्ष तिन सय छत्तीस वटा, छैटौँ वर्ष पाँच सय एक, सातौँ वर्ष छ सय पचास र आठौँ वर्ष छ सय उनान्साठी वटा नयाँ नागरिकता बितरण गरीएको छ । हरेक वर्ष निरन्तर वृद्धि हुँदै २०८१ सालमा आठ सय चौउन्न र यस वर्षको हाल सम्म मात्रै तिन सय अट्चालिस वटा नयाँ नागरिकता उपलब्ध गराईएको छ । भने एघार सय बाह्र वटा नागरिकताको प्रतिलिपि दिएको बताउनु भयो ।
स्थापनाकाल देखी हाल सम्म ६९ वटा नावालक परिचय पत्र, थर प्रमाणित, फरक नामथर, जन्ममिति, खस आर्य र पिछडीएको क्षेत्रको सिफारीसहरु एक सय २४ वटा दिइएको छ यस्तै स्थापनाकाल देखी हाल सम्म २ हजार ४ सय ५६ वटा राष्टिय परिचय पत्र वितरण भएको छ ।
शाखा अधिकृत रावतका अनुसार कार्यालय स्थापनापछि नागरिकता लिनका लागि जिल्लाको सदरमुकाम सिमकोट धाउनुपर्ने बाध्यता हटेको छ । “१० वर्षको अवधिमा हजारौं नागरिकले यहाँबाटै सेवा पाए । यसले गाउँलेलाई समय, पैसा र श्रम बचत भएको उहाँले बताउनुभयो ।
अदानचुली गाउँपालिका–१ का नन्दे महताराका अनुसार कार्यालय स्थापना हुनु अघि सदरमुकाम सिमकोट पुग्न ८ देखि १० हजार रुपैयाँसम्म खर्च गरी ५ दिनको समय खर्चिनु पर्ने बाध्यता थियो । “नागरिकता बनाउन हप्तौं समय र ठूलो रकम खर्चिनुपथ्र्यो । अहिले अलि सहज भए पनि अँझै गाउँपालिकामै सहजरुपमा नागरीकता उपलब्ध गराए हामीहरुलाई सहज हुँने बताउनु भयो । उनले भने पहिले भन्दा अहिले केहि राहत भएको छ । उस्तै परे गाडी मार्फत एकै दिनमा नागरिकता बनाएर फर्कन सकिन्छ पहिले कम्तिमा ५ दिन अनिवार्य खर्चिनु पर्ने अबस्था थियो ।
शाखा प्रमुख रावतका अनुसार सेवा सहज भए पनि निकै चुनौतीकै बिचमा सेवा प्रबाह गरीरहेको बताए । उनले भने आफ्नै कार्यालय नभई साँगुरो घर भाडामा छ, वत्तिको व्यबस्था नभई सोलारको भरमा सेवा दिनु परेको छ । इन्टरनेटको समस्या छ, टेलीकमको लिज लाईन नहुुँदा राष्टिय परिचयपत्रको काम अनलाईनबाटै गर्नु पर्ने भएकाले सेवाग्राहीलाई तत्काल परिचयपत्र नम्बर उपलब्ध गराउन नसक्दा सामाजिक सुरक्षा भत्ता नविकरणमा निकै समस्या भएको छ ।
जिल्ला सदरमुकामा रहेको जिल्ला प्रशासन कार्यालय मार्फत सिमकोट, नाम्खा र खार्पुनाथ गरी तिन वटा मात्रै गाउँपालिका छन् त्यहाँ जनसंख्या पनि कम छ तर जिल्लाको तल्लो क्षेत्रमा स्थापना गरिएको ईलाका प्रशासन कार्यालयले ४ वटा स्थानीय तहलाई सेवा दिनु पर्ने र यहाँको जनसंख्या समेत धेरै भएकाले समस्या भएको शाँखा प्रमुख रावतको गुनासो छ । त्यति मात्र नभई भौतिक असुबिधाका कारण कार्यालय व्यबस्थापन, आवस, खानेपानी लगायतको व्यबस्थापन गर्न सकिएको छैन, कार्यालयमा दिनहुँ भिड हुँदा समयमै सेवाग्राहीलाई सेवा दिन सकिरहेको अवस्था छैन, कर्मचारीको दरबन्दी कम छ दरबन्दी ७ वटा भएपनि अहिले खरिदार खाली रहेको र थप एक जना नासु र खरिदार आवश्यक रहेको बताउनु भयो ।
वडा कार्यालयबाट अपूरा कागजातसहित सिफारिस आउँदा समस्या हुने, झुटा विवरणमा बलजफ्ती सिफारिस गर्न लगाउने जस्ता अवस्था देखिने गरेको उहाँले बताउनुभयो । यस्तै पुराना हस्तलिखित नागरिकतामा नाम–थर नमिल्दा पनि धेरैले समस्या खेप्ने गरेका छन् । सर्केगाड गाउँपालिका अन्तर्गतका सबै वडाका नागरिकलाई अब स्थानीय तहमै सेवा उपलब्ध भएपछि जिल्लामा पुगेर नागरिकता बनाउनुपर्ने झन्झट हटेको छ ।
सर्केगाड गाउँपालिकामा ईलाका प्रशासन कार्यालय स्थापना भएपछि नागरिकले राज्यबाट पाउने आधारभूत सेवामा सहज पहुँच पाएका छन् । अझै केही प्रशासनिक चुनौती भए पनि स्थानीय तहमै सेवा उपलब्ध भएपछि गाउँलेलाई समय, खर्च र श्रमको ठूलो बचत भएको छ ।
स्थापनाकाल देखी हाल सम्म आफु निरन्तर यसै ईलाका प्रशासन कार्यालयमा कार्यरत रहेकाले यस भन्दा अघि कार्यालय प्रमुख प्राय जिल्ला बाहिर वा सदरमुकाम सिमकोटमै बस्ने भएकाले हस्ताक्षेर गराउन सिमकोट जानु पर्ने अबस्था थियो । पछिल्लो समय आफुले जिम्मेवारी पाई सकेपश्चात अहिले केहि सहज भएको बताउनु भयो । –––कालीबहादुर थापा
